Czym jest Alzheimer?
Alzheimer jest jedną z chorób neurodegeneracyjnych, która powoduje stopniową utratę funkcji poznawczych, takich jak: pamięć, zdolność myślenia, orientacja przestrzenna i umiejętności werbalne. Choroba Alzheimera postępuje stopniowo i zazwyczaj rozwija się na przestrzeni wielu lat. Początkowe objawy obejmują trudności w zapamiętywaniu nowych informacji, dezorientację, problemy w koncentracji, utratę umiejętności werbalnych a także trudności w wykonywaniu prostych czynności.
Rodzaje choroby Alzheimera
- Choroba Alzheimera o wczesnym początku, znana również jako wczesnoobjawowy Alzheimer stanowi formę choroby, która rozwija się przed 65. rokiem życia. Ta postać Alzheimera jest stosunkowo rzadko spotykana i stanowi około 5-10% wszystkich przypadków. Wczesny etap Alzheimera charakteryzuje się stopniowym pogorszeniem funkcji poznawczych: pamięci, zdolności werbalnych, orientacji w terenie lub zdolności do podejmowania decyzji;
- Choroba Alzheimera o późnym początku, nazywana również typowym Alzheimerem jest najczęściej spotykaną formą choroby, która zazwyczaj pojawia się po 65. roku życia. Późny początek Alzheimera charakteryzuje się trudnością w zapamiętywaniu nowych informacji, dezorientacją oraz trudnościami w wykonywaniu codziennych czynności.
Szukam opiekuna dla osoby starszej
Alzheimer a demencja
Demencja pochodzi od łacińskiego słowa dementia, które oznacza „szaleństwo”, i obecnie rozumiana jest jako schorzenie, w którego przebiegu u danej osoby dochodzi do obniżenia sprawności umysłowej i zmniejszenia funkcji poznawczych: pamięci, rozumienia, myślenia. Demencja jest ogólnym terminem określającym grupę zaburzeń neurologicznych, do których zalicza się także choroba Alzheimera. Pozostałe przyczyny demencji to m.in.: choroba naczyniowa mózgu, choroba Parkinsona, choroba ciała Lewy’ego, choroba Picka, choroba Huntingtona.
Każdy rodzaj demencji ma swoje unikalne objawy, przebieg i rozwój, w przypadku podejrzenia demencji konieczna jest konsultacja lekarska, podczas której lekarz przeprowadzi odpowiednie badania i zaleci opiekę oraz sposób zarządzania chorobą.
Przyczyny choroby Alzheimera
Przyczyny choroby Alzheimera nie są do końca znane, jednak istnieje kilka czynników, które są uważane za potencjalne przyczyny rozwoju choroby.
- Zmiany zachodzące w mózgu chorej osoby. W czasie rozwoju choroby Alzheimera w mózgu występują charakterystyczne zmiany o podłożu patologicznym, takie jak gromadzenie się złogów beta-amyloidu. Zmiany prowadzą do uszkodzeń w komórkach nerwowych oraz zakłóceń w przesyłaniu sygnałów między nimi, a tym samym utracie pamięci i zdolności poznawczych;
- Czynniki genetyczne, około 5% przypadków choroby ma podłoże genetyczne. Mutacje w genach APP, PSEN1 i PSEN2 mogą prowadzić do dziedziczenia choroby Alzheimera;
- Wiek jest jednym z największych czynników ryzyka choroby Alzheimera. Największa liczba przypadków choroby rozwija się u osób po 65. roku życia;
- Czynniki środowiskowe, takie jak długotrwały stres, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, otyłość, wysokie ciśnienie krwi;
- Choroby współistniejące.
Co jest warte zaznaczenia, to że wiele z czynników może wpływać na rozwój choroby Alzheimera, jednak nie oznacza to, że osoba nimi obciążona na pewno zachoruje. Obecnie Alzheimer jest rozumiany jako choroba o podłożu zbyt złożonym, by móc w jednoznaczny sposób odpowiedzieć, kiedy i kto ze 100% prawdopodobieństwem jest zagrożonym rozwojem choroby. Swoje podejrzenia co do rozwoju oraz ewentualnych czynników ryzyka warto skonsultować z lekarzem, który może przeprowadzić odpowiednie badania oraz dostarczy informacji na temat indywidualnego ryzyka.
Alzheimer dziedziczenie
Istnieją dwa główne typu dziedziczenia choroby Alzheimera:
- dziedziczenie sporadyczne, które występuje w większości przypadków osób dotkniętych chorobą. Wówczas choroba rozwija się w wyniku skomplikowanego powiązania wielu czynników, w tym czynników genetycznych, środowiskowych oraz stylu życia.
- dziedziczenie rodzinne, za które odpowiada około 5% wszystkich przypadków choroby Alzheimera. Mutacje w genach APP, PSEN1 i PSEN2 odpowiadają za zwiększone ryzyko rozwoju choroby w młodym wieku.
Co warto mieć na uwadze, to fakt, że dziedziczenie genetyczne nie oznacza pewnego wystąpienia choroby a jedynie pojawienie się mutacji genetycznej. Nawet w przypadku odziedziczenia mutacji powiązanej z chorobą Alzheimera, nie ma pewność jej rozwoju.
Objawy choroby Alzheimera
Do głównych objawów choroby Alzheimera należą przede wszystkim: problemy z pamięcią, trudności w zapamiętywaniu nowych informacji oraz przypominaniu sobie niedawnych wydarzeń, imion, dat lub utrzymania ciągłości wydarzeń i myśli. Kolejnym z objawów są zaburzenia poznawcze, które mają wpływ na myślenie abstrakcyjne, rozwiązywanie problemów oraz planowanie, osoba dotknięta chorobą ma większe kłopoty w utrzymywaniu płynności w rozmowie lub tworzeniem zdań. Trudności w orientacji przestrzennej i czasowej prowadzą do kłopotów w odnalezieniu się w danym miejscu lub określeniu godziny lub daty. Zmiany nastroju pojawiają się stosunkowo często, osoba dotknięta chorobą Alzheimera staje się drażliwa, popada w niepokój lub depresję, ma zaburzenia snu i odnotowuje coraz większe problemy z wykonywaniem codziennych czynności, takich jak: ubieranie się, gotowanie, sprzątanie.
Wczesne objawy choroby Alzheimera
Wczesne objawy choroby mogą być stosunkowo trudne do zidentyfikowania i łatwe do przeoczenia. Do objawów, które pojawiają się najwcześniej należą:
- problemy z pamięcią krótkotrwałą;
- trudności w planowaniu i podejmowaniu decyzji;
- trudności z orientacją przestrzenną i czasową;
- zmiany nastroju;
- zaburzenia mowy.
Warto pamiętać, że wczesne objawy choroby Alzheimera mogą przebiegać w sposób łagodny i trudny do rozpoznania. Ich wystąpienie niekoniecznie oznacza pojawienie się choroby, a może być związane z innym czynnikiem, np. brakiem odpowiedniej ilości snu, chwilową bezsennością, problemami żywieniowymi.
Nagłe pogorszenie choroby Alzheimera
Pogorszenie choroby Alzheimera może mieć związek z przebytymi infekcjami, stanami zapalnymi, urazami głowy lub zmianami w przyjmowanych lekach. Na nagłe pogorszenie może mieć także wpływ stres oraz zmiany w otoczeniu osoby chorej.
Sposoby leczenia choroby Alzheimera
Obecnie nie ma lekarstwa, które mogłoby powstrzymać chorobę Alzheimera, jednak istnieją sposoby mające na celu wstrzymanie rozwoju lub zarządzenie objawami choroby. Do najczęściej stosowanych metod należą:
- leki przeciwdemencyjne, których zadaniem jest poprawa funkcji poznawczych i zarządzanie objawami choroby;
- opieka nad pacjentem. Zapewnienie odpowiedniej opieki tj. jakości życia, wsparcia i organizacji życia codziennego;
- terapia behawioralna i zajęciowa, które pomagają w poprawie komunikacji oraz radzeniu sobie w utrzymaniu prawidłowej jakości życia;
- wsparcie społeczne, dołączenie do grup wsparcia osób z chorobą Alzheimera;
- trening pamięci i orientacji w rzeczywistości;
- utrwalanie danych poprzez codzienną naukę.
Najnowsze metody leczenia Alzheimera
Badania nad leczeniem choroby Alzheimera są prowadzone na całym świecie, naukowcy poszukują metod i terapii mogących opóźnić rozwój choroby lub jej całkowite wstrzymanie. Najnowsze metody obejmują terapie immunologiczne, takie jak szczepionki białkowe, terapie genowe w celu modyfikacji genetycznej komórek mózgowych, terapie oparte na biomarkerach oraz te związane z mikroflorą jelitową.
Większość powyższych metod leczenia wciąż znajduje się w fazie badań eksperymentalnych i nie jest dostępna jako standard w leczeniu choroby. Dalsze badania nad konkretnymi sposobami mają ocenić ich skuteczność, potencjalne korzyści, a przede wszystkim bezpieczeństwo pacjentów.