Zespół niespokojnych nóg RLS – charakterystyka zaburzenia
Zespół niespokojnych nóg znany jako RLS (Restless Legs Syndrome) jest neurologicznym zaburzeniem snu charakteryzującym się nieprzyjemnymi i męczącymi wrażeniami w nogach. Objawy RLS najczęściej występują w nocy, powodują niepokój i potrzebę poruszania, co może wpływać na częste wybudzanie danej osoby, jakość snu, bezsenność i problemy w codziennym funkcjonowaniu. Osoby cierpiące na zespół niespokojnych nóg, opisują uczucie jako pieczenie, kłucie, swędzenie, drętwienie lub mrowienie, będące często intensywnym i nagłym.
Kiedy pojawia się zespół niespokojnych nóg (RLS)?
W większości przypadków zespół niespokojnych nóg pojawia się najczęściej w nocy i godzinach wieczornych, gdy osoba dotknięta zaburzeniem śpi. Cechą charakterystyczną dla zaburzenia RLS jest ustąpienie objawów podczas ruchu nóg. W ciągu doby objawy mogą nasilać się w sytuacjach wymagających dłuższego siedzenia lub pozostawania w bezruchu np. podróży samochodem lub samolotem.
Jakie są objawy zespołu niespokojnych nóg (RLS)?
Objawy RLS przyjmują różne formy, jednak zwykle rozumiane są jako nieprzyjemne i męczące wrażenie w nogach. Osoby cierpiące na zespół niespokojnych nóg doświadczają nieodpartego pragnienia poruszenia nogami, które wiąże się z dyskomfortem, drętwieniem, kłuciem.
Najczęstsze objawy zespołu niespokojnych nóg
- pieczenie, kłucie, mrowienie i swędzenie nóg;
- uczucie przesuwania nóg;
- silna potrzeba poruszania nogami, by zredukować nieprzyjemne wrażenie;
- trudności w zasypianiu i utrzymaniu snu (bezsenność);
- częste przebudzanie w nocy poprzez poruszanie kończynami;
- zmęczenie w ciągu dnia;
- nasilenie objawów w godzinach wieczornych.
Objawy RLS różnią się w zależności od osoby, dlatego ważne jest aby skonsultować się z lekarzem w celu dokładnej analizy i właściwego leczenia schorzenia.
Przyczyny RLS
Chociaż przyczyny zespołu niespokojnych nóg nie zostały do końca poznane, w wielu przypadkach powstanie zaburzenia związane jest z innymi schorzeniami, niedoborami elementów w organizmie lub przyjmowaniem niektórych leków.
Najczęściej rozpoznawalne przyczyny zespołu niespokojnych nóg
- niedobór żelaza i magnezu w diecie;
- podłoże genetyczne – RLS może występować w rodzinie w związku z predyspozycjami genetycznymi;
- choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze;
- leki np. leki przeciwdepresyjne, przeciwhistaminowe;
- ciąża;
- palenie i spożywanie używek.
Pomimo licznych badań nad źródłem powstania zaburzenia, przyczyny nie zostały poznane w pełnym stopniu. Wiele hipotez zakłada silne oddziaływanie leków na ośrodkowy układ nerwowy i podłoże genetyczne schorzenia.
Kto najczęściej cierpi na RLS?
Zespół niespokojnych nóg może wystąpić u każdego, niezależnie od wieku lub płci, jednakże to kobiety częściej niż mężczyźni zgłaszają objawy zaburzenia. Pierwsze objawy RLS pojawiają się zwykle u osób w wieku 30 lat. W rodzinach, w których objawy RSL już występowały, ryzyko wystąpienia jest większe. Według badań RSL może dotykać blisko 8% populacji.
Leczenie zespołu niespokojnych nóg (RLS)
Ważne jest, by w przypadku występowania objawów RLS skonsultować się z lekarzem, który zdiagnozuje problem i zaproponuje odpowiednie leczenie. W przypadku pozytywnej diagnozy jednym z najczęściej proponowanych rozwiązań jest suplementacja uzupełniająca: żelazo, magnez, witaminę C oraz B6 i B12; przed rozpoczęciem jakiejkolwiek suplementacji konieczna jest jednak wizyta lekarska i zbadanie poziomu elementów w organizmie.
Leczenie RLS może obejmować zmiany w stylu życia, takie jak unikanie kofeiny, alkoholu i innych używek, poprawę diety, ćwiczenia fizyczne lub terapię behawioralną. Podczas pojawiających się problemów niezmiernie ważne jest, by pamiętać o regularnym rytmie snu, unikaniu stresu, który może nasilać objawy RLS. W niektórych przypadkach, w szczególności gdy RLS jest spowodowany innymi zaburzeniami, niezbędne będzie leczenie farmakologiczne, które może obejmować stosowanie leków przeciwpadaczkowych, przeciwdepresyjnych.
Co pomaga na zespół niespokojnych nóg?
Z uwagi na brak jednej przyczyny zaburzenia, istnieje wiele dróg leczenia zaburzenia dopasowanych do jego stopnia zaawansowania. RLS można łagodzić poprzez:
- zmianę stylu życia – unikanie spożywania kofeiny i alkoholu, w szczególności późnymi wieczorami;
- regularną aktywność fizyczną;
- utrzymywanie regularnego rytmu snu, chodzenie spać o budzenie się o stałych porach;
- techniki relaksacji, medytację, masaże stóp;
- ciepłe kąpiele;
- suplementacje niedoborów składników odżywczych.
Jak zasnąć przy zespole niespokojnych nóg?
Zespół niespokojnych nóg może w znaczący sposób utrudniać zasypianie, dlatego wiele osób szuka jak najszybszych sposobów na zniwelowanie ów zaburzenia. Odpowiednia diagnoza i podjęcie leczenia powinny być pierwszymi krokami do poradzenia sobie z problemem, jednakże domowe sposoby mogą także pomóc w zmniejszeniu objawów.
1. Ćwiczenia relaksacyjne. Przed snem warto wykonać ćwiczenia relaksacyjne, skupiając się na oddechu i wyciszeniu;
2. Ciepła kąpiel, okład lub masaż. Kąpiel lub prysznic przed snem mogą pomóc w złagodzeniu objawów RLS, podobnie do masażu stóp i nóg;
3. Odpowiedni materac i poduszki. Niezwykle ważnym jest dobranie odpowiedniego materacu oraz poduszek, które pomogą w zasypianiu i zachowaniu higieny snu. Materac rehabilitacyjny może stanowić idealne rozwiązanie przy problemach neurologicznych, takich jak RLS;
4. Właściwe zaciemnienie sypialni i usunięcie bałaganu. Sypialnia powinna być miejscem odpoczynku, ciszy i spokoju, w którym sen nie jest zakłócony przez światło lub urządzenia, takie jak telewizor;
5. Kołdry obciążeniowe, które charakteryzują się dodatkową warstwą wypełnienia z ciężkich kulek lub granulatu, mających na celu równomierne rozłożenie ciężaru na ciele. Tego rodzaju kołdry mają za zadanie stworzenie efektu „przytulenia”, który pomaga zredukować stres, lęk i niepokój.
Zespół niespokojnych nóg u dzieci
Zespół niespokojnych nóg występuje zdecydowanie rzadziej u dzieci aniżeli osób dorosłych, jednakże objawy są takie same dla obu grup wiekowych.
Dzieci z RLS mogą odczuwać skurcze, pieczenie, swędzenie i dziwne uczucie w nogach, które zazwyczaj nasila się w nocy.
Przyczyny zespołu niespokojnych nóg u dziecka
Przyczyny występowanie RLS u dzieci nie zostały do końca poznane, jednak zostały wyróżnione czynniki ryzyka, dla których zaburzenie występuje częściej: cukrzyca, ADHD, spektrum autyzmu, przyjmowanie leków przeciwhistaminowych, choroby autoimmunologiczne.
Dziecko z RLS z uwagi na niezaspokojoną potrzebę snu, może wydawać się nieuważne, niespokojne i nadpobudliwe podczas dnia. Podczas wystąpienia objawów konieczna jest diagnoza lekarska, które pozwoli wykryć źródło zaburzenia i wdrożyć odpowiednie leczenie.
W jaki sposób diagnozuje się zespół niespokojnych nóg?
Diagnoza zaburzenia oparta jest na ocenie dotychczasowych objawów przez lekarza podczas wywiadu medycznego, ich nasilenia oraz wpływu na sen. W niektórych przypadkach może zostać przeprowadzony test Epwortha, oceniający stopień senności w ciągu dnia.
Czy istnieje związek między zespołem niespokojnych nóg a niedoborami witamin?
Niedobór niektórych witamin i minerałów, zwłaszcza żelaza, może być związany z objawami zespołu niespokojnych nóg. Przed skorzystaniem z jakiejkolwiek suplementacji, konieczna jest konsultacja lekarska w celu przeprowadzenia pełnej diagnostyki zaburzenia.