Urlop wychowawczy to bezpłatny urlop przysługujący pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przez co najmniej 6 miesięcy. Umożliwia on sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, przy jednoczesnym zachowaniu stosunku pracy. W okresie urlopu pracownik podlega szczególnej ochronie – pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę.
Znajdź idealną pomoc lub pracę w jednej z pięciu kategorii: niania, opieka seniora, sprzątanie, petsitting korepetycje – i bądź na bieżąco z praktycznymi poradami z każdej dziedziny!
Wymiar i warunki urlopu wychowawczego w 2025 roku
- Maksymalny wymiar: 36 miesięcy (łącznie dla obojga rodziców).
- Podział między rodziców: Jedno z rodziców może wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy urlopu; jeden miesiąc jest zarezerwowany dla drugiego rodzica i nie podlega przeniesieniu.
- Wykorzystanie urlopu: Urlop może być podzielony na maksymalnie 5 części.
- Wiek dziecka: Urlop można wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. W przypadku dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności – do ukończenia 18. roku życia.
Czy urlop wychowawczy jest płatny?
Urlop wychowawczy jest bezpłatny. Jednakże osoby korzystające z urlopu mogą ubiegać się o dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Dodatek ten wynosi 400 zł miesięcznie i przysługuje:
- Przez 24 miesiące – przy opiece nad jednym dzieckiem.
- Przez 36 miesięcy – przy opiece nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu.
- Przez 72 miesiące – przy opiece nad dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dodatek przysługuje tylko jednemu z rodziców lub opiekunów, nawet jeśli oboje korzystają z urlopu wychowawczego jednocześnie.
Wniosek o urlop wychowawczy – jak i kiedy złożyć?
- Termin: Wniosek należy złożyć na co najmniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.
- Forma: Wniosek można złożyć w formie pisemnej lub elektronicznej.
- Zawartość wniosku: Imię i nazwisko pracownika, dane dziecka (imię, nazwisko, data urodzenia), okres i liczba części urlopu, oświadczenie drugiego rodzica o niewykorzystaniu przysługującego mu miesiąca urlopu (jeśli dotyczy).
Wzór wniosku o urlop wychowawczy
Składki ZUS i emerytura
Podczas urlopu wychowawczego budżet państwa opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Podstawę wymiaru tych składek stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Składki te są naliczane i rozliczane przez pracodawcę.
Okres urlopu wychowawczego wlicza się do stażu pracy, co ma wpływ na uprawnienia pracownicze, w tym na wysokość przyszłej emerytury. Gov.pl
Kto nie może skorzystać z urlopu wychowawczego?
Urlop wychowawczy przysługuje wyłącznie pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Osoby prowadzące działalność gospodarczą lub zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowa zlecenie) nie mają do niego prawa.
Urlop wychowawczy a urlop wypoczynkowy
Urlop wychowawczy i urlop wypoczynkowy stanowią dwa różne rodzaje urlopów, które przysługują pracownikowi w Polsce. Pierwszy przysługuje pracownikom z dziećmi poniżej 18. roku życia i ma na celu umożliwienie opieki i wychowanie dziecka przy jednoczesnym zachowaniu miejsca pracy. Urlop wychowawczy nie jest urlopem płatnym, przy czym daje prawo do świadczeń z przysługujących z ubezpieczenia społecznego.
Urlop wypoczynkowy jest rodzajem urlopu, który przysługuje każdemu pracownikowi niezależnie od posiadania dzieci i ma na celu umożliwienie odpoczynku od pracy oraz regeneracji sił. W przeciwieństwie do urlopu wychowawczego jest urlopem płatnym, a jego długość zależy od stażu pracy pracownika – 20 dni jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat, 26 dni jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Warto pamiętać, że oba urlopy można wykorzystać w dowolnym momencie, ale nie jednocześnie. Pracownik, który korzysta z urlopu wypoczynkowego nie może skorzystać z urlopu wychowawczego i odwrotnie.
Podstawa prawna
- Kodeks pracy – art. 186 i następne.
- Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 641).
Znajdź idealną pomoc lub pracę w jednej z pięciu kategorii: niania, opieka seniora, sprzątanie, petsitting korepetycje – i bądź na bieżąco z praktycznymi poradami z każdej dziedziny!
